Jevrejsko kulturno nasleđe u Subotici

Prisustvo Jevrejske zajednice na području Subotice, ostavilo je nemerljiv trag na kulturni, društveni i privredni razvoj samoga grada. U ovoj turi osvežićemo neke davne uspomene na događaje, znamenite građevine i važne ličnosti koji su deo kulturno- istorijskog nasleđa Jevreja u Subotici, osvrćući se na vremenski period od druge polovine 18....

Trg Sinagoge 3

Uto – Sub 10 – 18h

Prisustvo Jevrejske zajednice na području Subotice, ostavilo je nemerljiv trag na kulturni, društveni i privredni razvoj samoga grada. U ovoj turi osvežićemo neke davne uspomene na događaje, znamenite građevine i važne ličnosti koji su deo kulturno- istorijskog nasleđa Jevreja u Subotici, osvrćući se na vremenski period od druge polovine 18. veka, kada se pojavljuju imena prvih Jevreja u Subotici pa do 1941. godine.
Ova tura deo urađena je u okviru INTERREG Danube Transnational Programme REDISCOVER projekta, a koji se temelji na revitalizaciji jevrejskog nasleđa u ovom regionu Evrope.

U ovoj turi upoznajte se sa:

...

Istorija Jevrejskog naroda u Subotici

Prve jevrejske porodice naselile su se u predgrađa Subotice 1775. godine. Nešto kasnije, subotički Jevreji su tražili i dobili dozvolu da osnuju svoju versku zajednicu. Prva sinagoga sagrađena je početkom 19. veka. Tada su u Subotici živele 43 jevrejske porodice. Imenovan je prvi rabin i započelo je prosperitetno vreme za...

Opširnije
...
...

Gradski muzej – Palata Demeter

Bivši vlasnici i stanari ove palate ostavili su značajan trag u zdravstvu, novinarstvu, preduzetništvu i umetnosti Subotice. Palatu je 1906. godine sagradio doktor Mikša Demeter (Miksa Dömötör), lekar i svestrani intelektualac. Arhitekte zdanja bili su braća Vago (Vágó) iz Budimpešte. Između dva svetska rata ovde se nalazila i redakcija dnevnih...

Opširnije
...
...

Brumerov mural

Povoljniji zakoni prema Jevrejima u drugoj polovini 19. veka, otvorili su i različite poslovne mogućnosti. Naoružani znanjem i otvoreni za napredak, Jevreji su postali stubovi modernizacije i industrijalizacije Subotice. Julije Brumer (Gyula Brummer, Subotica, 1870-Aušvic, 1944) bio je osnivač „Prve subotičke fabrike bombona i čokolade“ 1904. godine. Fabrika je prizvodila...

Opširnije
...
...
...

Nekadašnja Jevrejska bolnica

Jevrejska bolnica osnovana je 1923. godine, ali se u zgradu u današnjoj ulici Đure Đakovića preselila 1936. godine. Tada je bila jedina jevrejska bolnica u Jugoslaviji. Siromašni Jevreji su se lečili besplatno, a oni sa ograničenim primanjima plaćali su samo par dinara dnevno. Prihod bolnice uglavnom se sastojao od donacija,...

Opširnije
...
...
...

Geto i Holokaust

Hitlerova Nemačka napala je Jugoslaviju 6. aprila 1941. godine. Nakon toga, region Bačke okupirala je Mađarska. U početku Jevreji nisu odvođeni u koncentracione logore u velikom broju, ali su muškarci odvođeni u prisilne radne logore radi čišćenja mina na Istočnom frontu i u istočnoj Mađarskoj. Nakon što su nemačke trupe...

Opširnije
...
...
...

Zgrada nekadašnje štedionice

Ovu zgradu, u stilu mađarske secesije, projektovala su dva Jevreja: Marcel Komor (Marcell Komor) i Deže Jakab (Dezső Jakab). Dizajnirali su je između projektovanja Sinagoge i Gradske kuće, 1907. godine. Nekada je bila jedina banka u glavnoj gradskoj ulici. Pored banke, u prizemlju se nalazio restoran, a na spratovima stanovi....

Opširnije
...
...
...

Palata Jožefa Rufa

Posle očeve smrti 1909. godine, Jožef Ruf se sa majkom Serenom i bratom Adolfom preselio u Suboticu. Po ugledu na svog rođaka, Julija Brumera, vlasnika „Prve subotičke fabrike bonbona i čokolade“, braća su 1917. godine započela rad sopstvene fabrike slatkiša. Posle smrti Adolfa 1921. godine, Jožef je ostao jedini vlasnik...

Opširnije
...
...
...

Biste Jevrejskih autora Kiša, Čata i Munka

Danilo Kiš rođen je u Subotici 22. februara 1935, a umro u Parizu 15. oktobra 1989. godine. Bio je pisac modernog izraza – pesnik, prozaista, prevodilac i esejista. Neka od najpoznatijih dela su mu Rani jadi, Peščanik, Bašta, pepeo, Grobnica za Borisa Davidoviča, Enciklopedija mrtvih, Čas anatomije… Bista Danila Kiša,...

Opširnije
...
...
...

Bivša Mađarska kreditna banka

Sagrađena je 1911. godine u geometrijskom stilu bečke secesije. Ovo zdanje dizajnirao je budimpeštanski arhitekta, Jevrejin Alfred Hajoš (Alfréd Hajós), posebno zanimljiv za istoriju jer je na prvim modernim olimpijskim igrama održanim u Atini 1896. godine osvojio dve od tri zlatne medalje za Mađarsku u plivanju. 1924. godine osvojio je...

Opširnije
... cc_Prissantenbär_CC-BY-SA-3.0
... cc_Mister No_CC-BY-3.0
...

Gradska kuća Subotica

Za razliku od mnogih evropskih gradova, centrom Subotice ne dominira katedrala ili crkva, već Gradska kuća. Zbog svog položaja, veličine i kićene arhitekture mađarske secesije, Gradska kuća postala je znamenitost i simbol Subotice. Građena je između 1908. i 1910. godine, a unutrašnja dekoracija završena je 1912. Gradsku kuću su dizajnirali...

Opširnije
...

Spomen biste Jevrejskih arhitekata Komora i Jakaba

Budimpeštanski arhitekti, Marcel Komor (1868-1944) i Deže Jakab (1864-1932), najvažniji su secesijski graditelji Subotice. Projektovali su, između ostalih, subotičku Sinagogu, Gradsku kuću, banjski kompleks na Paliću i druge zgrade u Subotici. Njihove dve biste, delo vajara Save Halugina, postavljene su 2005. godine, okrenute su zvaničnom ulazu u gradsku kuću. Komor...

Opširnije
... cc_ Ванилица_CC-BY-SA-4.0
...
... cc_Marko Stanojević_CC-BY-SA-4.0

Subotička sinagoga

Monumentalna zgrada subotičke sinagoge datira iz 1902. godine. Delo je budimpeštanskih arhitekata Deže Jakaba i Marcela Komora. Pored neosporne umetničke i estetske vrednosti, izuzetna je jer je jedina sinagoga u Evropi koja sadrži elemente mađarske secesije. Primenjujući novi nacionalni stil u dizajnu sinagoge, Jevreji, naručioci i arhitekte, želeli su da...

Opširnije
Copyright:

Sva autorska prava na ovom delu zadržava © Gradski Muzej Subotica. Posebno izdvojem materijal sa CC licencom.